Positieve gezondheid
Er vindt een verschuiving plaats in de focus van zorg. Nu behandelen we mensen als ze ziek zijn, maar de focus komt steeds meer op wat het betekend om gezond te zijn. Door langer gezond en gelukkig te blijven kun je ziekte voorkomen. Hier wordt het concept “positieve gezondheid” voor gebruikt.
Wat is het
Positieve gezondheid is een benadering van gezondheid en welzijn. Deze benadering gaat verder dan alleen de afwezigheid van ziekte. Het concept is ontwikkeld door Machteld Huber, volgens hem wordt gezondheid niet alleen bepaald door medische factoren, maar ook door sociale, psychologische en emotionele aspecten van het leven.
Er zijn zes onderdelen die meegenomen worden om te bepalen hoe gezond iemand is:
- Lichaamsfuncties: Hierbij gaat het om het fysieke functioneren van het lichaam, zoals de vitaliteit hoe energiek iemand zich voelt.
- Mentaal welbevinden: Dit gaat over het psychologische aspect van gezondheid, inclusief emoties, cognitie en veerkracht.
- Zingeving: Het gevoel van betekenis en doel in het leven, en of iemand zich verbonden voelt met anderen en de wereld om zich heen.
- Kwaliteit van leven: Dit is een bredere kijk op het welzijn, inclusief tevredenheid over het leven, sociale relaties en persoonlijk geluk.
- Sociaal-maatschappelijke participatie: Hierbij draait het om of iemand deelneemt aan sociale activiteiten en bij kan dragen aan de maatschappij.
- Dagelijks functioneren: Dit gaat over de praktische dingen van het leven, zoals het uitvoeren van alledaagse taken, zelfredzaamheid en mobiliteit.
Bij positieve gezondheid kijk je dus niet alleen maar of iemand gezond of ziek is. Je neemt levensstijl, omgevingsfactoren en persoonlijke voorkeuren mee in het geheel. Daarnaast is er nadruk op het belang van veerkracht, eigen regie over de gezondheid en balans ervaren in het leven.
Verschuiving van focus
Positieve gezondheid is een verschuiving van focus. Je kijk niet alleen of iemand gezond is of ziek, je kijkt naar het volledige welzijn van een persoon. Het is een holistische benadering, wat betekend dat je kijkt naar de samenhang van de 6 punten. Als het niet goed gaat op één van de vlakken, dan heeft dit invloed op de andere gebieden. Voer je verbeteringen door op één van de vlakken, dan heeft dit ook effect op de rest.
Hierdoor gaat het leveren van zorg niet meer alleen om het wegnemen van ziekte of klachten. Het gaat over welzijn en kwaliteit van leven. Vooral wordt er gekeken naar iemands eigen mogelijkheden en wensen, en naar wat mensen zelf kunnen doen om bij te dragen aan hun eigen welzijn.
Positieve gezondheid is een prachtig streven. Door te focussen op welzijn en preventie zal ook de druk op de zorg afnemen. Het is namelijk bewezen dat de kans op gezondheidsklachten afneemt als je gezond leeft en gelukkig bent.
Voor mensen met een beperking
Ook voor mensen met een beperking is positieve gezondheid belangrijk. Net als iedereen hebben zij behoefte aan welzijn op alle leefgebieden. En ook zij kunnen vanuit hun eigen mogelijkheden werken aan hun gezondheid.
Er zit wel een kanttekening aan de benadering; de nadruk op eigen regie en zelf bijdragen aan je gezondheid. Dit is niet voor ieder persoon met een beperking even makkelijk. De aard en de mate van de beperking hebben invloed op hoeveel regie mensen hebben op hun eigen welzijn.
Als sportzorgmedewerkers is het belangrijk om de deelnemers hierin te begeleiden. We ondersteunen mensen waar zij dit nodig hebben, en laten ze los op de gebieden die zij zelf redden. Dit vraagt om een persoonlijke benadering en soms om geduld. Gedragsverandering om je gezondheid te verbeteren is niet voor iedereen makkelijk.
GALA
Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) uit 2023 is een akkoord tussen gemeenten, GGD en het ministerie van VWS. Dit akkoord geeft aan dat er een verschuiving nodig is naar positieve gezondheid, om de druk op de zorg te verlichten.
Ze schrijven dat voorzieningen voor een gezond en actief leven voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Voor veel doelgroepen, zoals mensen met een beperking, chronische ziekte of financiele achterstand is dit nu niet vanzelfsprekend. Ze stimuleren een integrale benadering van het preventiebeleid, met meer focus op een gezonde leefomgeving, sociaal beleid en sport en bewegen.
Conclusie
De komende jaren zal er meer focus komen op positieve gezondheid. Mensen worden uitgedaagd om eigen regie te nemen over goede levenskeuzes en zodoende langer gezond en gelukkig te blijven. Bij Sport Care Plus geloven wij daar ook in, en helpen we mensen bij de stappen die zij nemen tot positieve gezondheid!