Voeding: koolhydraten

Koolhydraten zijn voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft om te functioneren. Het menselijke lichaam veranderd koolhydraten in bloedsuiker. Je hebt ze dus nodig om te leven, maar wat zijn ze nou precies, waar zitten koolhydraten in, hoeveel hebben we nodig en is de kwaliteit belangrijk? Deze punten worden in dit artikel beantwoordt en toegelicht.

Dit artikel is geen dieetadvies! Wanneer je advies wilt over jouw dieet neem dan contact op met een diëtist of je huisarts.

Wat zijn koolhydraten?

Net als vetten en eiwitten geven koolhydraten het lichaam energie. Voor met name de hersenen en de rode bloedcellen zijn ze erg belangrijk. Zonder glucose (vorm van koolhydraten) kunnen de hersenen niet eens optimaal functioneren. Koolhydraten geven niet alleen energie, maar ook smaak. Zo geven sacharose (kristalsuiker) en fructose (vruchtensuiker) een zoete smaak aan de voeding. Sommige koolhydraatrijke producten bevatten voedingsvezels. Deze zijn nodig voor een goede darmwerking. 

Koolhydraten worden ingedeeld op twee manieren, namelijk:

• Enkelvoudig of meervoudig
• Verteerbaar of onverteerbaar

Enkelvoudig of meervoudig

Koolhydraten kunnen worden ingedeeld in het aantal suikermoleculen (sachariden) waaruit ze bestaan. Monosachariden bestaan uit 1 sacharide. Disachariden bestaan uit 2 aan elkaar verbonden sachariden, de oligosachariden uit 3 tot 9 sachariden en de polysachariden bestaan uit meer dan 9 sachariden. 

Verteerbaar of onverteerbaar

In voedingsmiddelen zitten verteerbare koolhydraten en niet-verteerbare koolhydraten. Het lichaam kan verteerbare koolhydraten opnemen als energiebron. Koolhydraten die in de dunne darm worden afgebroken tot monosachariden vallen onder de verteerbare koolhydraten. Daar tegenover heb je niet-verteerbare koolhydraten, dit zijn voedingsvezels. Deze kunnen het lichaam niet opnemen en dus niet gebruiken als energiebron. Voedingsvezels kunnen niet opgenomen worden als energiebron, maar zijn echter wel erg belangrijk voor de werking van de darmen.

Glucose

Koolhydraten komen na de vertering voornamelijk als glucose in het bloed. Vervolgens wordt dit snel opgenomen door weefsels die dit kunnen verbranden. Bij dit proces ontstaat energie, die nodig is voor bepaalde lichaamsfuncties. Ook kan glucose tijdelijk in de lever en spieren opgeslagen worden als glycogeen. Op deze manier wordt er een voorraad aan glucose opgeslagen. Deze kan van pas komen als energie nodig is, bijvoorbeeld bij het sporten.

Omzetting in vet

Het lichaam kan maar weinig glucose opslaan in de vorm van glycogeen. Dit is de reden dat koolhydraten uit eten en drinken vooral wordt verbrand. Als je meer calorieën binnenkrijgt dan je verbruikt en veel koolhydraten eet, dan haalt het lichaam voornamelijk energie uit koolhydraten en slaat de vet uit de voeding op. 

Wanneer de glycogeenvoorraad vol zit en meer energieverbruik niet nodig is, wordt er een teveel aan glucose opgeslagen als vet (triglyceriden). Deze omzetting gebeurt in de lever. Bij mensen met een gezond eetpatroon is dit ongeveer 1 tot 3 procent. Als je teveel calorieën binnenkrijgt of dit nou uit vetten, eiwitten of koolhydraten is, leidt altijd tot een toename in lichaamsvet. Iemand die evenveel calorieën binnenkrijgt als hij verbruikt heeft een stabiele energiebalans.