Sporten verzet negatieve emoties naar positieve zelfontwikkeling!
Iedereen heeft emoties. Soms zijn ze fijn, soms ook overweldigend. Vooral voor mensen met een (lichte) verstandelijke beperking ((L)VB) kunnen emoties zoals boosheid, verdriet of spanning lastig te begrijpen en te hanteren zijn. Het leren omgaan met die emoties noemen we emotieregulatie. En laat sport daar nu nét een krachtig hulpmiddel voor zijn.
Wat is emotieregulatie precies?
Emotieregulatie betekent: het herkennen, begrijpen en beheersen van je emoties. Het gaat niet over emoties onderdrukken, maar over het op een gezonde manier uiten of bijsturen ervan. Denk bijvoorbeeld aan
- op tijd voelen dat je boos wordt
- begrijpen waarom je verdrietig bent
- leren om eerst tot tien te tellen in plaats van direct te schreeuwen of slaan.
Bij mensen met een verstandelijke beperking gaat het reguleren van emoties vaak minder vanzelf. Soms kunnen zij moeite hebben om emoties te benoemen, te herkennen of te reguleren. Prikkels komen harder binnen, reacties zijn soms heftiger of onverwachter. Dat kan tot onrust of conflicten leiden: thuis, op school of in de dagbesteding. Dit is niet erg, want de emotie is vaak niet naar de ander gericht. Met de juiste tools kan een coach hier goed mee omgaan.
Sport helpt bij emotieregulatie
Sport is letterlijk een uitlaatklep. Bewegen zorgt voor afleiding, ontlading én positieve energie. Maar het gaat verder dan dat. In de juiste setting helpt sport ook bij:
- jezelf beter onder controle houden (zelfbeheersing).
- op een andere, positievere manier leren naar situaties te kijken (cognitieve herwaardering).
- een gelukkiger en meer tevreden gevoel over het leven.
- beter omgaan met stress en emoties.
Praktijkvoorbeeld van emotieregulatie in sport
Tijdens een training bij Sport Care Plus werd een deelnemer (Tom, 21) boos toen een ander hem per ongeluk inhaalde tijdens een spel. Vroeger liep dat uit de hand. Hier is individueel aandacht aan besteed door de coach en Tom. Nu herkent Tom zijn spanning. Hij stapt nu even opzij (time-out) en gaat daarna weer mee doen. Dankzij sport heeft Tom geleerd dat boosheid oké is – als je weet wat je ermee moet doen om het niet erger te maken.
De rol van de trainer
De trainers van Sport Care Plus zijn meer dan alleen begeleiders van een sportles. Ze spelen een belangrijke rol in het aanleren van sociale vaardigheden. Tijdens de cursus van Sport Care Plus is er aandacht voor het herkennen van gevoelens, het omgaan met frustratie en het leren samenwerken. Coaches benoemen gedrag op een duidelijke en positieve manier en helpen deelnemers stap voor stap om emoties beter te begrijpen en om ermee om te gaan. Zo ontstaat er voor sporters een veilige omgeving waarin ook aandacht is voor persoonlijke groei, wederzijds begrip en verbinding.
Tips voor begeleiders en ouders
Buiten de training kunnen begeleiders en ouders ook veel betekenen bij de ondersteuning van emotieregulatie. Door regelmatig emoties te benoemen, zoals “Lijkt het alsof je verdrietig/ boos/ angstig bent?”, help je iemand om gevoelens te herkennen en te verwoorden. Daarnaast is het belangrijk om ruimte te geven voor ontlading; activiteiten zoals wandelen, springen of andere lichaamsgerichte ontlading kunnen hierbij helpen. Zorg ook voor een goede balans tussen inspanning en ontspanning, bijvoorbeeld door rustmomenten in te bouwen tijdens of na het sporten. Tot slot kunnen herkenbare woorden of pictogrammen helpen om gevoelens beter bespreekbaar te maken.
Waarom emotieregulatie?
Het leren omgaan met emoties is van groot belang voor een gezond en gelukkig leven. Het zorgt ervoor dat je gemakkelijker met stressvolle situaties omgaat, voorkomt dat emoties de overhand nemen, en helpt je om jezelf sterker en meer in balans te voelen, zowel lichamelijk als mentaal. Wanneer je beter begrijpt hoe je emoties kunt herkennen en reguleren, krijg je meer controle over je reacties, wat zorgt voor meer zelfvertrouwen en rust in je dagelijks leven. Dit heeft invloed op alles: je werk, je relaties en je algehele levensvoldoening.
Sport speelt hierbij een belangrijke rol. Het biedt mogelijkheden om emotioneel in balans te blijven. Beweging heeft bewezen positieve effecten op het brein. Wanneer je beweegt, maakt je lichaam endorfinen aan – de zogenaamde gelukshormonen – die zorgen voor een beter gevoel en helpen om stress te verminderen. Sport geeft je ook de ruimte om emoties te uiten en los te laten op een gezonde manier. Het werkt als een uitlaatklep, wat je mentale veerkracht versterkt.
Emoties horen erbij. Voor mensen met een (L)VB kunnen die soms extra heftig zijn. Bij Sport Care Plus zien we hoe bewegen zorgt voor meer rust, zelfvertrouwen en grip op gevoelens. Sport is een veilige plek om te leren, te groeien en jezelf te zijn. Samen met ouders, begeleiders en onze trainers bouwen we aan een omgeving waarin sporters zich begrepen voelen. Zo maken we van elke training een stap richting meer balans en verbinding!
Bronvermelding:
Regular Physical Activity and Life Satisfaction: Unpacking the Roles of Self-Control and Emotion Regulation
Microsoft Word – LVG rapport ln 111010 na LN.DOCX